Web tasarımcısı olmak için ne yapmalı?

Web Tasarımı işine 19 yaşında iken başlamıştım, -şu an 27 yaşımdayım- ve görüyorum ki, aradan 8 sene geçmiş. Şimdiki nesil ise 12-13 yaşlarında başlıyor bu işlere. Ayrıca değerlendirebilirlerse çok da şanslı oldukları bir gerçek. Bilmedikleri programları öğrenebilecekleri sayısız ortam, örnek alabilecekleri sayısız çalışma ve çalışma yapan insanlar var. Aradıkları her şeyi bulabilmeleri müthiş bir şekilde kolaylaşmış durumda.

10 sene önceki çalışmalara ve imkânlara bakıyorum da, çok komik geliyor şimdi. Geçenlerde arşivimi düzenlerken rastladım, Fireworks'te ilk yaptığım tasarıma baktım, ekran çözünürlüğü 640x480 imiş, 800x600 ekranda böyle daha iyi görünüyormuş demek ki. Tasarımı yapıp HTML düzenlemeye geçiyormuşuz. Resimlerde optimizasyon yapıyor, boyutlarını olabildiğince küçük tutmaya çalışıyormuşuz. Tablolarla boğuşuyor, javascript'lerle birçok efekt deniyormuşuz. Ve artık hepsi geride kalmış.

Şimdi programlar çok gelişti, Flash'ta bir çok efekti artık kendi içinde ekleyebiliyorsunuz, ActionScript 3.0 başlı başına bir programlama dili oldu, Photoshop'ta 3 boyutlu bile çalışabiliyorsunuz, tablolar tarihe karışıyor ve CSS ile yapamayacağınız şey yok, Fireworks'te site yapma kriterleri müthiş genişledi, ADSL büyük bir hıza ulaşma yolunda, eskisi gibi web siteleri hemen yüklenir mi yüklenmez mi korkusu sona ermek üzere ve daha neler neler...

Her şey gelişti, programlar, siteler, bakış açıları, hayal gücü... Ancak ne yazık ki, web tasarımı Türkiye'de hala yeterince anlaşılabilmiş ve doğru uygulanan bir alan değil. Bugüne kadar binlerce web sitesi inceledim -ve sürekli incelemeye devam ediyorum, ülke ve bu konuda anlayış olarak yabancıların çok çok gerisinde olduğumuz ortada. Ben web tasarımcısıyım diye geçinen birçok insan, CSS nedir, HTML nedir, JavaScript nedir, link nedir, buton nedir daha tam olarak bilmiyor. Böylece bu komik insanlar bu sektörde zaten anlamayan birçok kişiyi yaptıkları abuk subuk ç-alıntı çalışmalarla alenen kandırıyorlar.

Böyle biri olarak başlamamanız için temelleri çok sağlam atmanız gerekiyor. Bıkmadan usanmadan yetinmeden daha fazlasını istemek gerekiyor.

Peki, web tasarımcısı olmak istiyorsanız neler yapmanız gerekiyor? Bir kere web tasarımı noktasında yeteneğiniz varsa -resim, illustrasyon, renkler gibi konularda meraklı ve yetenekli iseniz, ilerlemenizde size çok büyük bir hız katacaktır. Ancak istemek de yetenek kadar mühim. Eğer sadece para kazanmak için giriyorsanız, emin olun yapacak çok daha kazançlı işler var. Ortaya bir çalışma koyduktan sonra en usta insandan hiç bilmeyen birine kadar hepsine de, "bu çalışmayı ben yaptım, alnımı akı, emeğimin ürünü" diyebiliyorsanız iş tamam demektir.

Web tasarımı her açıdan grafik tasarımdan farklıdır. Baskı, yayıncılık işleri ile uğraşan ve bu konuda uzmanlaşmış kişiler çoğunlukla web tasarımda zorlanırlar, aynı şekilde web tasarımcıları da genelde baskı işlerinden fazla anlamazlar. Web tasarımda 3 renk çalışırsınız (RGB), baskıda ise 4 renk (CMYK). Web tasarım için Dreamweaver, Frontpage, CSS, Flash, Photoshop, Fireworks gibi programları iyi bilmeniz gerekir, grafik tasarımda ise, Freehand (artık yerini InDesign'a bıraksa da hala kullanılıyor), InDesign, Illustrator, Corel, Photoshop, QuarkExpress gibi programları çok iyi bilmeniz gerekiyor.

Ancak bilmek sadece bir kısmı bu işin, bir programı iyi bilen süper tasarımlar yapar diye bir kural yok. Tasarım insanın bakış açısı ile ilgili bir olaydır. Nasıl ki, iki ressam aynı manzarayı çizseler, ikisinde de mutlak farklılıklar (açı, perspektif, renkler, gölgeler...) olacağı gibi bu işte de aynı durumlar geçerlidir.

Ama unutmamak gerekir ki, her şey zamanla ve istenirse mutlaka öğrenilebilir. Yapılan çalışmalar büyük bir titizlikle incelenir, mantık kavranırsa olay çözülmeye başlamış olur. Mantık bu noktada en mühim esastır. Her işin kendine göre bir mantığı vardır. Onu kavrayabiliyorsanız olaya yavaş yavaş hâkim olabiliyorsunuz demektir. Flash'ın mantığı farklıdır, Photoshop'un mantığı farklıdır, ama öğrendiğinizde hepsini bir yerde buluşturmuş oluyorsunuz. Ortaya çıkan çalışma da bu anlamda değer kazanıyor.

Artık dünya Web 2.0 denilen internet siteleri dönemine girdi. Web 2.0 deyince bazı arkadaşların kafasının karıştığının farkındayım. Web 2.0 site ziyaretçilerinin etkin bir şekilde katkıda bulundukları, ilaveler yapabildikleri, istedikleri gibi at oynatabildikleri web siteleri demektir. Bunun en güzel örneği WordPress, Blogger, Blogcu gibi sitelerdir. Artık haber sitelerinde bile herkes habere yorum yapıyor, müdahale edebiliyor. Eskisi gibi sadece bilgi veren Web 1.0 siteleri geride kaldı. Bunun için Web 2.0 mantığını da iyi bilmek web tasarımının başlıca esaslarından biri oldu. Temeli CSS'den geçiyor. Çünkü çok yoğun katılımların olduğu ortamda CSS siteleri hafif tutuyor, fazlalıklardan arındırıyor, hızlı, pratik siteler oluşturuyor.

Web tasarımcısı olmak demek, tasarımı yapıp bırakmak değildir. Olabilir, Photoshop'u açarsınız, çok harika bir tasarım yaparsınız, yeteneğiniz varsa da ortaya olağanüstü bir çalışma çıkmış da olabilir. Ancak, esas iş burada başlıyor işte: Tasarım yapan kişinin bu tasarımı HTML, CSS, Flash ne yapacaksa ona göre düşünerek hazırlaması gerekiyor. Aksi halde dilimlemeye geçildiğinde bir çok zorluk sizi bekliyor demektir, sonra uğraşır durursunuz. Güzel ve uygun tasarım, uygun dilimleme, uygun yerleşim, uygun aktarma. Kısaca web tasarımın özeti budur.

Tasarımdan sonrası? Hadi aktardığımızı da varsayalım? Sonrası programlamaya giriyor. Web programlama işini yapanlar sizin işinizi ele alıp işlemeye başlıyorlar. Onların tasarımdan anlamaları gerekmiyor, zaten programcı olup da tasarımdan çok iyi anlayanlara nadiren rastlarsınız. PHP, SQL, ASP, Microsoft.Net (C#.NET, ASP.NET, ADO.NET, XML Web Services), XML, XSD, XSLT, Ajax gibi programlama dilleriyle boğuşmak diğerlerine fırsat vermiyor.

Tasarımınızın Photoshop'ta göründüğü gibi web tarayıcılarında da aynı şekilde görünmesini sağlamanız bu işin son adımı. Internet Explorer'da çok güzel görünebilir, ama Firefox'ta dağılmış gibi görünüyor, linkler pasif oluyorsa, sitenizi tekrar gözden geçirmeniz şart demektir. Ne yazık ki, Türkiye'deki bir çok site hiçbir şekilde Firefox'ta test edilmiyor, Firefox'a uyarlanmıyor. Bu durum ben ve benim gibi Firefox bağımlıları için çok büyük hayal kırıklığı demek. Ayrıca Safari, Opera gibi tarayıcılarda da test etmek en iyisidir.

Sonuç olarak, web tasarımcısı olmak istiyorsanız, köşelerde sizleri bekleyen birçok duvar var, eğer etrafınıza iyi bakıp toslamadan bu duvarları atlamayı başarırsanız en iyilerden biri olmaya adaysınız demektir.

Bu yazıyı web tasarımına yeni başlamak isteyen arkadaşlardan gelen soruları göz önünde bulundurarak hazırlamaya çalıştım. Umarım size bir fikir verir ve yardımcı olur. Herkes bol tasarımlı günler...

Emege saygı

yerumunuzu beklerim